Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào để rèn luyện tư duy một cách hiệu quả? Mỗi lần viết tài liệu để chia sẻ với mọi người, mình luôn cố gắng truyền đạt sao cho dễ hiểu và rõ ràng nhất, nên thường phải viết rất chi tiết. Để làm được điều đó, mình phải lên mạng tìm tòi, tham khảo các nguồn tài liệu, từ lý thuyết đến ví dụ thực tế. Nhờ vậy, mình không chỉ hiểu kỹ hơn, nắm rõ bản chất của vấn đề, mà còn nhận ra rằng có những điều mình tưởng đã biết, hóa ra chỉ hiểu khoảng 20-30% mà thôi. Chính quá trình viết lách đã giúp mình đào sâu, khám phá, và thực sự làm chủ kiến thức và mình tin rằng bất kỳ ai cũng có thể áp dụng để phát triển tư duy của chính mình.
Tại sao tư duy lại quan trọng đến vậy? Tư duy là yếu tố cốt lõi quyết định hành động của mỗi người. Cụ thể, cách chúng ta suy nghĩ sẽ định hình cách chúng ta hành động, và những hành động này, theo thời gian, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của chúng ta. Vì vậy, nếu muốn cải thiện cuộc sống, từ việc học tập, làm việc, đến các mối quan hệ cá nhân thì việc phát triển tư duy là bước đầu tiên không thể bỏ qua. Nếu tư duy của chúng ta không được rèn luyện và cải thiện, thì mọi nỗ lực để phát triển bản thân dù là học một kỹ năng mới, xây dựng thói quen tốt, hay đạt được mục tiêu lớn đều sẽ gặp khó khăn.
Đọc sách có phải là cách hiệu quả nhất để phát triển tư duy? Đọc sách là một hoạt động vô cùng quan trọng và cần thiết. Đọc sách giúp chúng ta mở rộng vốn kiến thức, tiếp cận với những ý tưởng mới, và bồi đắp thêm những hiểu biết về thế giới. Ví dụ, khi đọc một cuốn sách về lịch sử, chúng ta có thể hiểu thêm về các sự kiện trong quá khứ; hoặc khi đọc một cuốn sách về kỹ năng sống, chúng ta có thể học được cách quản lý thời gian hiệu quả hơn. Mặc dù đọc sách mang lại nhiều lợi ích, nhưng với mình đây không phải là cách hiệu quả nhất để phát triển tư duy.
Bản chất của đọc sách là một quá trình tiếp nhận thông tin mang tính thụ động. Khi đọc, chúng ta chỉ đang “hấp thụ” những gì tác giả đã viết, những ý tưởng đã được trình bày sẵn, mà không thực sự tham gia vào một quá trình xử lý thông tin chủ động. Bây giờ mình so sánh việc đọc sách với việc “ăn” kiến thức: chúng ta tiêu thụ những gì đã được chuẩn bị sẵn, nhưng không có nghĩa là chúng ta biết cách “nấu” – tức là tự tạo ra những ý tưởng hoặc góc nhìn mới từ những gì đã đọc. Trong khi đó, tư duy là một quá trình chủ động, đòi hỏi chúng ta phải tự mình hệ thống hóa, sắp xếp và xâu chuỗi các suy nghĩ để tạo ra giá trị mới.
Tư duy không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận thông tin, mà còn bao gồm việc phân tích, đánh giá, và tổng hợp thông tin để đưa ra một góc nhìn, quan điểm, hoặc kết luận có giá trị. Ví dụ, khi đối mặt với một vấn đề trong công việc, việc đọc một cuốn sách về quản lý có thể cung cấp cho chúng ta một số ý tưởng, nhưng để giải quyết vấn đề đó một cách hiệu quả, chúng ta cần tư duy: phân tích tình huống, liên kết các ý tưởng từ sách với thực tế, và đưa ra một giải pháp phù hợp. Quá trình này đòi hỏi sự chủ động, sáng tạo, và khả năng tự phản ánh – những điều mà đọc sách, dù quan trọng, không thể hoàn toàn đáp ứng.
